Dünyadaki 6 köprüden biri – Irgandı Köprüsü Bursa

Dünya genelinde, toplamda 6 adet, üzerinde çarşı, bina, arasta yapısı olan tarihi köprü bulunuyor. Bunlardan en mütevazı olanı da Bursa’da. Bursa’nın merkezine gidip de bir tam gününüzü eski çarşılarda geçirmek gibi bir imkanınız var ise, gezinizi burada, köprünün ışıklandırmalarına karşı güzel bir kahve içerek noktalayabilirsiniz. Akşam ışıklandırmasında, dükkanlar kapandıktan ve el ayak çekildikten sonra, güzel fotoğraflarını yakalayacağınız kesin.

Bursa eski kent yerleşiminin yoğunluğu, kabaca, batıda Cilimboz deresi ve doğuda Gökdere arasında yer alıyor. Irgandı Köprüsü ise, eski çarşıların doğusunda, Gökdere üzerinde.

Köprünün tarihine dair bazı tahminler olsa da, ne adının kaynağı ne tarihi, hatta dönemi konusunda bir kesinlik kazandıramamışlar. Tarihsel detayların derinliklerine dalmak isterseniz biraz araştırmayla çeşitli bilgilere ulaşabilirsiniz. İpuçları, 1442 yılını gösterse de, orijinalinin çok daha eski olabileceği, hatta Osmanlı öncesi yapılardan olabileceğine kadar uzanıyor ama bilemiyoruz tabi. Dünya üzerindeki az sayıda özellikli köprülerden biri olması, gidip ziyaret etmem için yeterince geçerli bir neden.

Tarih boyunca birçok mimari yapı gibi, savaşlar ve doğal afetler atlatmış olan Irgandı Köprüsü de, yapısal anlamda sürekli değişikliklere uğramış. Avrupa ülkelerinden farklı olarak, bölgemizde taş yerine kagir ve ahşabın yaygın kullanımı, tarihi yapılarımızın bütünlüğünün kolayca bozulması ve hızla zamana yenik düşmesine sebep oluyor. Kaynakları didiklediğimde görüyorum ki, köprünün neredeyse hiçbir yanı orijinal kalamamış, her yıkılışından sonra, kullanılan ana malzemeler değişmiş, biraz da sağlamlaştırabilmek için, kagirden, kurşun çatıdan vazgeçilmiş, hatta şekli şemaliyle de fazlasıyla oynanmış. İpek ve baharat yolu üzerindeki çeşitli köprülerimiz gibi ahır ve depo kısmı mevcutmuş ve köprü kontollü şekilde kapatılabiliyormuş. Zaman içerisinde ihtiyaca göre, dükkanlar farklı talepleri karşılamaya devam etmiş. Uzun bir dönem hallaç çarşısı olan dükkanlar şimdilerde el sanatları atölyeleri ve onların ürünlerine ayrılmış durumda.

O kadar özünden uzaklaşmasına rağmen yine de köprünün yanında durup da bu geçmişi gözümüzde canlandırmak ayrı bir his tabi.

Köprü bu durumundan hoşnut mudur bilemesem de, ben onu görmüş ve bir akşam vakti ziyaret edebilmiş olmaktan mutluyum.

Bu yazı Günaydın Gezginler© tarafından hazırlanmıştır. Marka tescilimiz bulunmakta, fotoğraf ve yazılarımız telif hakkı taşımaktadır. Alıntı veya kopyalama yapılması durumunda referans olarak Günaydın Gezginler ismi ve sitemize bağlantı verilmesi gerekmektedir. E-posta adresimiz gunaydingezginler@hotmail.com