Milano sokaklarında

İtalya’nın kuzeybatısında yer alan Lombardy bölgesinin merkezi olan Milano sokaklarında biraz dolaşalım. Genelde tur veya bireysel gezi için çok ön planda görülmeyen Milano aslında tarihsel birikimi bakımından oldukça değerli. İtalya’da 1850’lere kadar siyaset konusunda ağırlıklı olarak Milano, Floransa ve Napoli’nin sözü geçmiş. Bugün moda, sanayi, otomobil, tasarım, fuar, tarım, spor, turizm gibi birbirinden çok farklı konularda söz sahibi veya iddialı bir şehir Milano. İtalyanlar Milan diyor, kendine has düzgün anlaşılır İtalyanca (Lombard lehçesi – ağzı) konuşuluyor. Latince – Galce karışımı bir aksan. Yani Türkçe konuşmamıza rağmen Denizli ağzı veya Gaziantep ağzı veya Trabzon ağzı veya Balıkesir ağzı gibi kendine has bir aksanımızın olması gibi. Ne o yoksa siz sadece Türkiye’de bölgelere göre farklı ağız, aksan olduğunu mu sanıyorsunuz? Her ülkenin kendi ana dili içerisinde bile çok ciddi aksan farklılıkları bulunur. Mesela Milano’daki İtalyanca ile Napoli’deki İtalyanca çok farklıdır, kendileri bile zor anlaşıyorlar.

İtalyanlar için Milano, Bologna (Bolonya), Verona ve Venedik kendine has tarzı olan, aristokrat ve yüksek sınıf (belki biraz burnu havada) görülen şehirler. Eski kent merkezlerindeki evler, caddeler, yapılar, kullanılan arabalar ve giyim tarzı bunu hemen yansıtıyor. Floransa kadar sanatsal, Roma kadar kültür katmanı veya Venedik gibi etkileyici su kanallarına sahip değil Milano. Ama Milano İtalyan Alpleri’nin hemen yanında olması, Göller Yöresi olarak bilinen göl – orman manzaralı kasabaları ile huzur ve doğa sakinliği hedefleyen çok ciddi sayıda yerli – yabancı turist çekmekte. Göllerin çevresi bizdeki gibi ev yığını veya başıboş arazi değil. Göl kenarları çok güzel planlanmış ve korunmakta; kaliteli hizmet veriyor ve buna göre para kazanıyor.

Milano özellikle Avrupa (ve tabi dünya) modası için çok önemli bir merkez. Konu moda olunca işin içine Kuzey İtalya’nın övündüğü %100 el yapımı ayakkabı da dahil edilmeli. Milano özellikle Toscana (Tuscany, genel olarak Orta İtalya) bölgesinin övündüğü deri aksesuarlar, tekstil ve dokuma ile yarışıyor. Belki Toscana daha iyidir ama Milano yılboyu devam eden fuarları ve defileleri ile ürününü daha iyi pazarlıyor. Özellikle 2015 yılında yapılan Dünya Fuarı (Milano Expo) boyunca tam anlamıyla moda – tasarım şov yaptılar.

Milano denizden içeride, deniz sahili yok. Alp Dağları ile Po Ovası (ve Po Nehri) arasında kalıyor. Bulunduğu yer yani Po Ovası neredeyse Avrupa’nın tarım merkezi, ova tarım ürünleri bakımından zengin ve coğrafya olarak düz arazi olunca Milano ticaret yolu üzerinde olması ve tarım sayesinde gelişmiş. Ana ulaşım yolu üzerinde olunca siyaset, sanat, turizm, ticaret birbirini etkiliyor. Sanayi çağına gelince makine, fabrika, tarımsal sanayi ve otomobil konusunda diğer şehirleri geçiyor. Sadece belli başlı 1-2 örnek:
* Roma İmparatorluğu’nun Hristiyanlığı kabul etmesi Milano Fermanı ile duyurulur.
* Leonardo da Vinci’nin “İsa’nın Son akşam Yemeği” tablosu Milano’daki Santa Maria della Grazie kilisesinde sergileniyor.
* Modern alışveriş merkezlerinin babası olan “Galleria Vittorio Emanuele 2” Milano şehir merkezinde.
* Formula F1 yarışlarının İtalya ayağının düzenlendiği Monza Pisti, Milano şehrinin yaklaşık 20 km kuzeyinde bulunuyor.
* Orjinal adı Santa Maria Nascente olan Milano Katedrali (Milano Duomo) Roma Vatikan San Pietro Katedrali’nden sonra İtalya’nın en büyük ikinci, Dünyanın en büyük beşinci katedrali olarak kabul edilir. Aynı anda 40.000 (kırkbin) kişi katedralle bulunabilir.
* Napolyon (Napoleon 1. Bonaparte) İtalya’yı işgal edince Milano Duomo’da taç giymiş ve İtalya Kralı ünvanını almış
* Dünyanın en bilinen opera binalarından birisi olan Teatro alla Scala (kısaca La Scala) buradadır. Dünya çapında meşhur olan pekçok operanın Premieri burada yapılmış (1887’de Otello operası, 1904’te Madam Butterfly operası, vs gibi).
* La Scala tiyatrosunun 2030 izleyici kapasiteli restorasyonu 2004’te bitti ve masraflarının bir kısmını karşılamak için salonun premier biletleri 2.000 Euro fiyatla satıldı.
* İtalya’daki şehirler içerisinde MC Donalds’, Burger-King, KFC gibi global fast-food markalarının en fazla şubesi Milano’da bulunuyor.

Diyelim Milano’da tarihi şehir merkezine yani Piazza del Duomo’ya (Duomo Meydanı) doğru geliyorsunuz. Başınızı yukarı kaldırın ve apartmanların balkonlarındaki ve dış cephelerindeki “park, yeşil alan” oluşumuna bakın. Duomo di Milano’nun (Milano Katedrali) kulelerini göreceksiniz. Sonra Duomo Meydanı’na gelince nereye bakacağınızı şaşıracaksınız. Sağda Palazzo Reale (Kraliyet Sarayları), karşıda Duomo, solda Galleria, ortada Vittorio Emanuele 2 anıtı ve diğer binalar, insanlar. Nefes alın ve sakinleşin; yoksa Floransa için literatüre geçen Stendhal Sendromu’nu yaşarsınız.

Milano Katedrali girişi 2 Euro, saraya yakın taraftaki kapının yanından bilet alıyorsunuz. Duomo’nun çatısına çıkmak (asansörle) 13 Euro ve mümkünse bahar aylarında saat 13.00 – 15.00 civarında Duomo çatısına çıkmanızı tavsiye ederim, şehri güzel ışıkta ve iyi açıdan görebilirsiniz. Milano Duomo (Milano Katedrali) hakkında kısa bir özet: Katedralin kapasitesi 40bin kişilik; dış cephesinde çatısında ve içinde 3500’den fazla 3600’e yakın sayıda heykel bulunuyor. Katedralin 135 tane kulesi var, dış cephe pencerelerin hepsi büyük ebatlı vitray cam, uzunluğu 157 metre, çatısındaki “Küçük Meryem” heykeli bile 14 metre boyunda… Özetle Milano Katedrali çok büyük bir “sanat galerisi” veya “heykel müzesi”. Milano Duomo fotoğraflarını büyük görmek isterseniz resme tıklayın, orada olmak isteyeceksiniz.

Duomo di Milano’dan sonra Galleria’ya girin. İçerisi biraz kalabalıktır, sakin zamanı yoktur. Cam tavan ve çelik konstrüksiyon çatısı, duvarlarındaki kabartmalar, heykeller ve freskler mimari ile sanatın uyumu. Galleria’nın 4 kapısı var, siz Duomo tarafından girin ve tam karşıdaki kapıdan çıkacaksınız. Milano Galleria: İtalya kralı Vittorio Emanuele 2 tarafından yaptırılıyor. Yapımına 1861 yılında başlanan ve 1877 yılında tamamlanan “Galleria Vittorio Emanuele 2” adındaki çarşı, günümüz Alış Veriş Merkezlerinin (AVM) babası sayılır, dünyanın ilk modern alışveriş merkezi olarak kabul edilir. İki katlı yapının koridor çatısı tamamen cam – çelik tavan olarak yapılmış. Sonraki yıllarda bu alışveriş merkezinin benzeri Kral Umberto adına Napoli’de Galleria Umberto I adıyla 1891’de yapılmış.

Galleria’nın Piazza della Scala kapısından (Duomo tarafından girince tam karşısı) çıkınca Milano’nun sanat merkezi bölgesine geçiyorsunuz. Önünüzde Lenardo Da Vinci heykelinin olduğu park, sağınız 1553 yapımı Palazzo Marino (Belediye Sarayı), karşınız Galleria d’Italia (İtalya Sanat Galerisi) ve solunuz meşhur La Scala tiyatro opera binası, dışarıdan çarpıcı bir güzelliği yok ama iç fotoğraflarını internette bulabilirsiniz. Teatro alla Scala (veya kısaca La Scala): Aralık 1717’de yapılan Teatro Regio Ducal (Kraliyet Tiyatro’su) Şubat 1776’da yanar. Yerine 1778’de La Scala binası yapılır. Kurulduğu yıldan bu yana hem opera, tiyatro sahnesi hem de okul olarak hizmet veriyor. Tiyatro yönetimi yıllar boyunca burada besteci – kompozitör olarak Rossini, Bellini, Verdi, Puccini gibi ünlü operacılar ile çalışarak onların eserlerini ilk kez sahnelemiş ve bu eserlerin yaklaşık 40 tanesi dünya çapında ün kazanmış.

İtalya’nın dünyaca ünlü futbol takımlarından FC İnternazionale Milano (kısaca İnter Milan veya sadece Milan) ve AC Milan kulüplerinin sahası olan San Siro Giuseppe Meazza stadyumu şehir merkezinin yaklaşık 8 km uzağındadır. 2016 UEFA Şampiyonlar Ligi maçları için Adidas tarafından yapılan “Finale Milano” isimli futbol topu San Siro stadyumu ve La Scala tiyatrosundan esinlenilmiş bilginiz olsun. Yaklaşık 81.000 kişi kapasiteli stadyum futbol maçları dışında konserler için de kullanılmakta. Maalesef San Siro’ya henüz giremedim, umarım yakında içeri de girerim.

İsterseniz biraz da sokak aralarında gezelim: Size nerede ne bulabileceğinizi sokak adlarıyla vereyim elinizde harita bulursunuz veya daha kolayı turuma katılırsınız; kıyafet, makyaj malzemesi, çanta, ayakkabı alışverişi için via Orefici, via Tomasso Marino sokakları ve esas tam gün dükkan gezeceğiniz corso Vittorio Emanuele 2, corso Europa, corso G. Matteotti, corso Venezia caddeleri. Burası Milano, Dünya modasına yön veren pek çok markanın merkezi, gezmek kolay olmuyor.

Gürültüden bunalınca sessizlik istediniz veya yemek zamanı geldi. Fast-food bulmanız kolay, tabelaları var. Her köşe başında pasticceria, pizzeria, galleteria zaten bulunuyor. Dünyanın her yerinde her bütçeye ve zevke göre yemek bulursunuz. Önemli olan istediğiniz ile seçenekleriniz birbirine uygun mu? Biraz sakin olsun derseniz Piazza del Mercati (eski Pazar Yeri) güzeldir. Veya Günaydın Gezginler olarak diyoruz ki; farklılık olsun, biraz da şehir gezisi olsun Tramway Restoran’ı deneyin, Milano’da yemekli nostaljik gezi, süper.

Milano’da her zevke ve her tercihe göre otel var. İster şehir merkezinde modern veya residance veya 1800’lerin tarihi binaları, ister şehir dışında bağların arasında çiftlik evi villaları bulabilirsiniz. Ama bir uyarı; Milano fuar kentidir, gelmeden 2 ay önce otel kararlaştırın yoksa istediğiniz oteli yakalama şansınız azalır.

Ferrari’den bahsetmedim çünkü Ferrari’nin Parma kentindeki müzesi yazısına bırakıyorum. Müze fotoğrafları ve yazısı olmadan araba anlatmak anlamsız.

Milano’da üç tane havalimanı var, her yerden ve Türkiye’den direkt uçuş yapılıyor. Milano için ulaşımda  da sorun yaşamazsınız. Milano’da 3 tane tren garı var, İtalyan Tren İşletmelerinin hem Fransa, Almanya, İsviçre’ye uluslararası, hem de Milano – Venedik, Milano – Roma, Milano – Bologna gibi şehirlerarasında hızlı tren seferleri bulunuyor. Bir hatırlatma; İtalya’da her tren her istasyonda durmaz ve trenler arasında hız – konfor – tip farkından dolayı fiyat farkı vardır, seçenekleri iyi inceleyin. Milano’da şehirlerarası otobüsler var ama sefer sayısı az, hem de her yere gitmiyor. Genelde İtalya’da tren hatlarından uzak noktalara otobüs seferi var.

İtalya’nın sanat okulları, mimarlık bölümleri, güzel sanatlar atölye çalışmaları ve özellikle Erasmus öğrenci değişim projelerinde Milano önemli ve etkili yer tutar. Üniversite, akademi ve yüksekokullar bakımından Floransa, Bologna ve Milano önemlidir. Mimarlık denildiğinde İtalya sınırları içinde ilk akla gelen yer Floransa, ikinci Milano’dur. İtalyanca dil eğitimi konusunda da Milano ilk 3 arasında yer alır.

Bu yazı Günaydın Gezginler© tarafından hazırlanmıştır. Marka tescilimiz bulunmakta, fotoğraf ve yazılarımız telif hakkı taşımaktadır. Alıntı veya kopyalama yapılması durumunda referans olarak Günaydın Gezginler ismi ve sitemize bağlantı verilmesi gerekmektedir. E-posta adresimiz gunaydingezginler@hotmail.com