Safranbolu ev han hamam cami çarşı

Safranbolu evleri, sokakları, hanları, camileri, kalesi, Hıdırlık Tepesi
Hafta sonu şehirden kaçmak isterseniz günübirlik veya 1 gece konaklamalı olarak gidebileceğiniz yakın yerleri anlatmaya devam edelim. 12 ay boyunca gidebileceğiniz bir yer olan Safranbolu, özellikle ilkbahar ve sonbaharda rahat gezilen, yazın serin bir yer arayanlara, kışın soba başında kestane ve kahve sohbeti yapmak isteyenlere önerebileceğim Safranbolu… Hem kaçmak hem de bulmak isteyenlere… Safranbolu ve Yörükköyü’nü 1997’den bugüne kadar sanırım 140 veya 150 kez gezdirdim. Huzur, sakinlik ve saygının bulunduğu; güler yüz, samimiyet ve size misafir gibi değil evden biri gibi davranan insanların yaşadığı yer: Safranbolu Çarşı mevkisi, Kıranköy, Bağlar mevkisi ve Yörükköyü…

UNESCO DÜNYA MİRAS LİSTESİ
Türkiye – Karabük – Safranbolu: Safranbolu Şehri
Kayıt Türü: Kültürel Miras
Kayıt No: 614 / Kayıt Yılı: 1994
Türkiye’nin Dünya Miras Listesi’ne kabul edilen diğer yerleri

Safranbolu’nun kültür – tarih – coğrafya bakımından önemi nedir?
1940 yılına kadar Safranbolu bucak, sancak ve vilayet ünvanlarını taşımıştır. Safranbolu 1925 yılında Zonguldak ilinin ilçesi olmuştur. Safranbolu ilçesine bağlı kasaba olan Karabük 1953 yılında ilçe oldu. 1995 yılında Karabük il oldu ve Safranbolu İlçesi de Karabük şehrine bağlandı.

Karabük İli’ne bağlı Safranbolu İlçesi “Safranbolu Tarihi Kenti” adıyla 1994 yılında “Kültürel Değerler – Miras” kategorisinde UNESCO Dünya Mirası Listesine (WHL) alınmış. UNESCO WHL Türkiye’deki 13 yeri kabul etti (güncelleme 8 Mart 2015). Safranbolu listeye girmeye hak kazanmış değerlerimizden birisi ve bu bakımdan çok önemli bir görevi ve değeri var. Safranbolu ilçe ve köyleri ile bu listeye girdiği için Yörükköyü de aynı öneme sahip ve koruma hassasiyeti gösterilmesi gereken yerlerden birisi.

Safranbolu isminin kökeninde “safran” bitkisi var. Bilimsel ismi “Crocus sativus” olan safran bitkisinin Türkiye’de yetiştirildiği en önemli yer Safranbolu’nun Yörükköyü ve Davut Obası köyleridir. Geçmişten günümüze Safranbolu isimlerinde safran bitkisi ile ilgili Zağfiran Borlu ve Zağfiran Benderli gibi isimleri görebilirsiniz. Özellikle 1960’lı yılların başında Yörükköyü ve çevredeki köylerde “safran” bitkisinin yetiştirilmesi devlet üretme çiftliği tarafından sağlanınca, bu köylerin ekonomik güvencesi sağlandı ve göç vermesi engellendi. Safran bitkisi özellikle boya ve kimya sanayisinde kullanılmaktadır.

Safranbolu’ya nasıl gidilir? Yolculuk ne kadar sürer?
Ankara’dan Safranbolu’ya gitmenin en kolay yolu, otoyoldan Gerede’ye gidin, Bolu İli Gerede ilçesine gelmeden otoyoldan çıkın, Kastamonu yönüne doğru devam edin. Bu yol İstanbul’dan Safranbolu’ya gitmek için de en kısa yoldur. Gerede’den 30 km sonra sola, Eskipazar İlçesi yönüne döneceksiniz. Eskipazar ilçe merkezine gelmeden Karabük İli yönünde devam edeceksiniz. Karabük’e yaklaşırken beyaz dumanlar ve bacalar göreceksiniz; Karabük Demir Çelik (Kardemir) Fabrikası ve yanındaki çimento fabrikasının dumanları ve bacaları bunlar. Karabük’ten geçin, tabelaları takip edin. 10 dakika sonra Safranbolu’ya gelirsiniz.

Kastamonu ve Samsun yönünden gelirseniz Çankırı ili, Çerkeş ilçesi yol ayrımından 30 km sonra Eskipazar yönüne (sağa) dönün ve Karabük – Safranbolu tabelalarını takip edin.

Safranbolu’ya arabanız olmadan da gitmeniz çok kolay. Safranbolu’ya otobüsle ulaşım Ankara’dan 4 saat, İstanbul’dan 5 saat, Bolu – Gerede’den 1 saat, Kastamonu – Çankırı – Merzifon kavşağından (Ilgaz Kavşağı) 2 saat, Bartın’dan 1 saat, Zonguldak’tan 3 saat sürmekte. Ankara ve İstanbul’dan hemen her saat Karabük veya Safranbolu’ya giden otobüs bulmanız mümkün. Karabük’ten Safranbolu’nun Bağlar veya Çarşı mevkisine dolmuş ile 10 dakikada gidebiliyorsunuz.

Yörükköyü’nü ve Safranbolu’yu gezmek için hangi ay gitmelisiniz?
Safranbolu’yu yılın her ayında gezebilirsiniz. Aralık, Ocak, Şubat aylarında kar olur, fotoğraf çekmesi güzeldir, gezmesi zordur.
Mart, Nisan, Mayıs aylarında bahar yağmurları ile birlikte gezmek güzel oluyor. Bu dönem oldukça sakindir. Çiçekler, meyveler olgunlaşır.
Haziran ayında gelen giden turist sayısı artar. Hava gezmeye uygun 25-30 derece arasında.
Temmuz – Ağustos aylarında kökeni Safranbolu olup büyük ve uzak şehirlerde (gurbet ellerde) yaşayanlar memleketlerine gelirler.
Eylül – Ekim aylarında turist sezonudur, kalabalıktır. Bu dönem tarla, bağ, bahçe işleri yapıldığı dönem olduğundan hem yoğun ve hareketli, hem de oldukça renkli bir yer olur Safranbolu.
Kasım ayında sakinlik başlar. Yazdan kalma sıcak ve güneşli 7-8 gün olur. Gezmek için en güzel zamanı.

Safranbolu merkeze geliyoruz. Hıdırlık Tepe’den Safranbolu Çarşı (tarihi kent), Bağlar semti, 5000 evler, Temenni Tepesi’ni izliyoruz. Burası aynı zamanda namazgah mevkisidir. Dr. Ali Yaver Ataman’ın mezarı da Hıdırlık Tepe’de bulunuyor. Hıdırlık Tepe’den yürüyerek aşağıya inmeye başlıyoruz.

Yokuş bittiğinde Kaymakamlar Evi’ne geliyoruz. Aslında ‘kaymakam’ kelimesinin gerçeği Kaim Makam’dır. Kaim Makamlar Evi en az 150 yıllık bir konak; yani 3 katlı olup, 8 oda, bahçe, müştemilat (hizmetli) binası, su kuyusu, evin girişi hayat (samanlık ve atlar için ahır) bölümü, depo, kiler gibi bölümlerden oluşmakta. Kaymakamlar Evi’ni gezdikten sonra Cinci Han arkasındaki pazar yerine geliyoruz. Cinci Hanı restore edildi ve çok güzel bir butik otel, kültür merkezi olarak hizmet veriyor.

Pazar yerinde sebze, meyve ve hediyelik eşya bulabilirsiniz. İzzet Paşa Camisi’ni ve yanındaki vadiyi, Akçasu Deresi’ni (yaklaşık 20 metre aşağıdan akıyor) buradan göremezsiniz ama suyun sesini duyabilirsiniz.

Yemeniciler Arastası’na doğru yokuşu çıkmaya başlıyoruz. Buradaki sokakların adları esnafın yaptığı işe göre isimlendirilmiş; Tabakhane Sokak, Demirciler Sokak, Bakırcılar Sokak gibi. Arasta’nın Demirciler Sokak tarafındaki ahşap kapısından içeri giriyoruz. Arasta ve çevresi Safranbolu’da hediyelik ve beklenmedik her şeyi bulabileceğiniz zenginlikte bir çarşı. Sol veya sağ yoldan yürüyerek ve alışveriş yaparak diğer kapısından (Sokullu Camisi Kapısı) çıkabilirsiniz.

Sokullu Mehmet Paşa Camisi’ni sadrazam (başbakan) yaptırmış, dolayısıyla ünvanına uygun bir cami, hatta bence küçük bir külliye yapılmış. Camiden başka avluda güneş saati, muvakkithane (zaman çizelgesi hesaplama merkezi) binası, kitaplık binası ve okuma bölümü ile küçük misafirhane bölümleri bulunmakta. Sokullu Mehmet Paşa Camisi’nin diğer kapısı olan Meydan Kapısı’ndan dışarı çıkıyoruz. Sağ taraf aşağıdaki çarşıya gider; sol taraf Kazdağlıoğlu Camisi – Hamamı ve meydanına gider.

Kazdağlıoğlu Camisi ve Kazdağlıoğlu Meydanı’na geldiğinizde meydanda hem dolmuş durakları, hem otopark alanı, hem çocuk bahçesi, hem hediyelik eşya dükkanları, hem de lokum alışverişi yapabileceğiniz ünlü iki lokumcu olan Safrantat Lokumları ve İmren Lokumlarını göreceksiniz. Tabi ki diğer lokum dükkanlarının da hakkını yemeyelim, Safranbolu’da kötü lokum yoktur,şerbetiyle ağzınıza yapışıp kalmaz, Safranbolu’da her zaman taze lokum yersiniz.

Lokum alışverişinden sonra odasının içerisinde havuz bulunan bir konağa gidebilirsiniz. Havuzlu Asmazlar Konağı veya  tercih ediyorum. Havuzlu Asmazlar Konağı TURING Kurumu tarafından düzenlenmiş olup, 1. katta bulunan havuz 170 cm. derinliğinde, tavandaki kündekari (çivisiz içiçe ahşap monte) tekniğiyle ceviz, kestane ağaçlarından yapılmış tavan göbeği, sutünsuz 200 m2’lik tavan, duvarda halı olarak dokunmuş Türkiye Cumhuriyeti Parası ve döşeme düzenleme itibariyle bölgenin en sağlam, en güzel onarım görmüş binası sayılmaktadır. Odasında havuz bulunan başka konaklar da bulunmakta, hangisini ziyaret ederseniz edin çok beğeneceksiniz. Bir günde yapılabilecek Safranbolu gezisi ancak bu kadar olabiliyor. Bir kere gidin, tekrar gitmek için plan yapmak isteyeceksiniz.

Safranbolu’da ne yenir?
Yöreye özgü olarak yapılan çok sayıda çorba, yemek, meze – atıştırmalık ve tatlı bulabilirsiniz. Tarhana, borana çorbası; kuzu tandır, Çevlik kebabı, Safranbolu mantısı, asma yaprağı sarması, Bütünet Yemeği, koruklu etli bamya, su böreği, yayım (erişte), Kuyruğu Sulu, uzun fasulye, dilme fasulye yemekleri. Su böreği, çeşitli çörekler, Safranbolu simidi; haluşka, höşmerim, galle, safranlı zerde, baklava, kadayıf, bükme tatlıları sayabileceklerimden sadece bazıları. Tatlarına bakmaktan çekinmeyin, Safranbolu’yu gezerken çok yürüyeceksiniz.

Safranbolu’da ne alınır, ne yapılır?
Burada yapılan el işi ahşap ve taş oyma işler, simit, lokumlar, demir veya bakır eşyalar, şamdanlar, fenerler, deri veya keçeden yapılmış eşyalar, patikler, çoraplar, yün örgüler, tığ işleri, oya işleri, lavanta keseleri, gül keseleri, vs… alabilir, hediye edebilirsiniz. Pazar yerindeki otlar, meyveler, sebzeler… Safranbolu’nun Bağlar semtinde üretilen ve tadı hala damağımda olan buraya özgü Bağlar Gazozu (tadı az şekerli, az limonludur, içimi rahat ve çok güzeldir)

Safranbolu için ulaşım ve alışveriş hakkında ipuçları
Şehirlerarası ulaşım firmaları ile gidip gelmek kolay, telefonla bilet rezervasyonu yaptırabilirsiniz. Safranbolu merkez ile tüm köyler ve diğer ilçeler arasında dolmuş seferi bulunmakta, taksi ile ulaşım imkanı da var. Semtler arasında gezmek için de dolmuş bulunmakta.

Safranbolu’da yılın her günü yerli ve yabancı turistler görebilirsiniz. Safranbolu merkezde tüm bankaların atm’lerini bulabilirsiniz. Alışverişlerde büyük dükkanlarda kredi kartı geçerli ama daha küçük ve el işçiliğine dayalı (zanaatkar – sanatkar) atölyelerde pos cihazı bulunmuyor, alışverişinizi nakit yapmanız gerekecek. Zaten alacağınız ürünün bedeli 10-20 TL olacak. Esnafa destek olmak için lütfen nakit ödeme yapın.

Safranbolu’da nerede kalınır, ne kadar ödenir?
Safranbolu merkezde yıldızlı otel, butik otel, motel ve pansiyon olarak konaklayabileceğiniz çok sayıda tesis bulunmakta. Bunların büyük çoğunluğu eski konakların düzenlenmesiyle oluşturulmuş tesisler.