Antik Ankara; Kale, Dışkapı, Beşevler, Balgat, Sıhhiye

Ankara yeni bir şehir zannedilir ama İstanbul ve İzmir kadar eskidir. Şehir içinde gezerken bakacağınız yerleri bilirseniz Ankara’nın aslında şehir olarak yaklaşık 3.400 yıllık bir yerleşim olduğunu görebilirsiniz. Ankara şehir merkezinde kendi merakınıza, ilgi alanınıza göre pekçok farklı gezi rotası belirleyebilirsiniz, bunların arasında en çok uygulanan rotalar: Antik dönem Ankara rotası, Cumhuriyet dönemi Ankara rotası ve Ankara Klasikleri rotasıdır.

Antik dönem kalıntılar için uzaklara gitmenize gerek kalmadan, Ankara şehir içinde Hitit, Frig, Helenistik ve Roma eserlerinden kalanların izlerini sürmek isterseniz nerede, neler bulacağınızı biliyor musunuz? Ulus, Dışkapı, Yenimahalle, Beşevler, Balgat, Sıhhiye (Yenişehir) semtlerindeki bildiğiniz ama belki gözünüzden kaçan antik dönem yerlere dikkatinizi çekmeye çalışalım. Bu bölgedeki farklı dönemlere ait diğer yerleri (Bizans, Selçuklu, Osmanlı dönemlerini) bir başka yazıda ele alacağız.

Antik dönem Ankara yürüyüşüne Ulus bölgesinden başlayalım. Ankara’yı, hem şehri hem de ovayı, yukarıdan gören Ankara Kalesi ile geziye başlamak size zaman, enerji ve rotanızı saptamak bakımından kolaylık sağlayacak.

Ulus Ankara Kalesi: Kale içinde kale, belirsiz bir tarihlendirme ve yapılanma sunan yer Ankara Kalesi. Tarihi kaynaklara dayalı resmi açıklamaya bakılırsa Roma döneminde yapılmış bir kale. Fakat kullanılan taş yapısı ve sur tipi ile tarihi kaynaklardaki bilgiler birbirini tutmuyor.

Ulus Anadolu Medeniyetleri Müzesi: Kalenin ana kapısı olan Hisar Kapı’dan çıkınca sağa doğru yokuş aşağı inmeye başlayın. 2 dakika sonra Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin kapısına gelirsiniz. Binanın kendisi 1500’lü yıllarda yapılmış bir bedesten.

Ulus Bentderesi Roma Tiyatrosu:

Ulus Ankara Anıtı (Augustus Anıtı): Orjinal adıyla “Res Gestae Divi Augusti”, yani “Tanrısal Augustus’un Yaptığı İşler” diye çevrilen bir anıttır. MÖ .. yıllarında yaşamış Roma İmparatoru Augustus, yaptığı işleri anlatan bir yazı hazırlatır. olan Ulus Frigya dönemi Men Tapınağı, Roma Jüpiter Tapınağı ve Hacı Bayram Camisi

Ulus Roma Hamamı: Ulus Meydanı’nda at üzerindeki Atatürk heykeline Cumhuriyet Anıtı denilir. Bu meydana Ulus heykel de denilmektedir. Atatürk Kız Meslek Lisesi’ni göreceksiniz. Lisenin yan tarafı Roma Hamamı müzesidir.

Ulus Jüstinyen Sütunu: Ulus heykelden Dışkapı yönüne 50 metre gidin, Sümerbank binasını geçince sağa dönün ve 50 metre yürüyünce karşınıza çıkacak olan sütun.

Beştepe tümülüsleri: Burada gerçekten beş tane tepe olduğu için Beştepe adı verilmiş. İçlerinden en önemli ve en görünür olanı Sanayi Bakanlığı’nın yanında, Ankaray Emek istasyonunun tam karşısındaki Frigya dönemi tümülüsüdür. Bu bölgedeki kazılar 1945 – 1965 yılları arasında tamamlanmış.

Yenişehir Frig dönemi mezarları (TCDD lojmanları içi):

Yumurtatepe Tümülüsü: Yenimahalle ilçesinde Çiftlik kavşağındaki tümülüs; Eski Tunç Çağı yerleşimi ve Frig dönemi yerleşimi olduğu anlaşılmış, araştırmalar 1987’de tamamlanmış.

Balgat Frigya dönemi tümülüslerinin kazıları devam ediyor ama gezmeye uygun değil.

“Ankara’nın tarihi bildiğimizden daha eski ama kültürel veya sosyal başka bir özelliği yok” diyenlere biraz kitap okumalarını ve araştırmalarını öneririz. Belki çok basit olacak ama kısa bir özet yapalım;

Ankara keçisi: Ankara Keçisi kılına “sof”, bunun ticareti ile uğraşanlara da “sofu” adı verilir(di). Ortaçağ döneminde dokumacılıkta kullanılan keçi kılı – yünü, yani sof, özellikle 1600 – 1800 yılları arasında İngiltere’ye satılıyordu ve bu keçi yününün en önemli üretim yeri Ankara ve çevresiydi. Yün ticareti yapan tüccarlar Ankara merkezde kalenin güneybatı bölgesinde Bey Mahallesinde (bugünkü Altındağ Belediye başkanlığı binası çevresinde) yani 1900’lü yıllardaki adıyla Hamamönü mahallesinde oturuyordu.

Ankara tavşanı: Yaban tavşanı kadar büyük ama yün kalitesi bakımından evcil ve yaban tavşanından çok daha kaliteli olan Ankara tavşanı vardır; genelde “Angora” ismi ile tanınır ve hem tavşanın özelliğini hem de markayı temsil eder. Angora kazak veya Angora ceket dediğinizde markayı değil, dokumanın Ankara tavşanı yününden yapıldığını anlatır.